Kâfi Gültekin, Madımak’taki 30 yıllık adalet çabasını anlattı

Bugün 2 Temmuz 1993’teki Sivas Katliamı’nın 30. yıl dönümü. Sivas’ta düzenlenen Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli, 2 Temmuz 1993’te radikal İslamcı kümeler tarafından yakılmış ve bu otelde kalan çoğunluğu Alevi 33 muharrir, şair, aydın ve ozan katledilmişti.

Madımak’ta katledilen sanatkarlardan Hasret Gültekin’in eşi Kâfi Gültekin, 30 yıllık adalet uğraşını, eylül ayında görülecek davayı, toplumsal travmaları anlattı.

ANKA’ya konuşan Gültekin’e sorulanlar ve cevapları şöyle:

’14 BİN 850 KİŞİ NEREDE?’

30 yıllık adalet çabanızı nasıl özetlersiniz?

“30 yılı 5-10 dakikada anlatmak çok kolay değil lakin yalnızca hukuk gayretini anlatmamız gerekirse başlıklar altında söyleyebilirim. 1993’te kelamda spontane toplanan 15 bin kişinin 150’si tutuklanabildi. Onların yargılanmasına Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) başlandı. Sonrasında dava evrakı sivil mahkemeye devredildi. Benim belleğimde kalan ana başlıklar şunlar. 15 bin kişinin yalnızca 150’si tutuklanabildi. Geriye kalan 14 bin 850 nerede? Nasıl takip edilemedi? Türkiye’de uzun yıllardır, 1980 sonrasından beri bildiğimiz süreçlerde tek kişilik iddianameler bile yıllarca hazırlanamazken 20 günde nasıl bu türlü bir toplu katliamın iddianamesi hazırlanabildi? DGM’de ve sonrasında sivil mahkemede yargıçların, sanıklara ‘evladım’ diye seslendiği bir süreçte avukatlara saldırabilen saldırganlar, orada evlatlarını yitiren çocuklara kelamlı ve ayrıca tacizde bulunan – çakmak fırlatabilen, cebinde bozuk parayla getirilen sanıkların duruşma salonuna çakmakla gelebilememesi gerekir- saldırabilen sanıklara mahkemeden uzaklaştırılma değil o annelere salonu terk etme cezası verildi. O sanıklara mahkemede bile bu türlü hem mahkemeye hem öbür insanlara, orada mağdur insanlara saldırabilen insanlara âlâ halden ceza indirimleri uygulandı. Sonrasında da yakalanamayan, INTERPOL’de kırmızı bültenle aranan sanıkların aklanması çabası süreci başladı. Onların bulunamaması bir yana bir de davanın düşürülmesi, o yakalanamayan, yargılanamayanlarla ilgili dava evrakının kapatılması uğraşı sürüyor hala.”

‘CUMHURİYETİ YIKMA KALKIŞMASIYDI’

“Bütün bu sürecin özeti, benim ferdî değerlendirmem, birinci günden itibaren bir yargılamama, hatası hafifletme durumuydu. Kaldı ki bu bir ismi kabahat da değildi. Birinci tutanaklarda, mahkeme tutanaklarında da belgeliydi. Bir Cumhuriyet’i yıkma kalkışmasıydı. İsmini bile bilmedikleri insanları toplu halde yok etme uğraşıydı. Yani, insanlığa karşı işlenmiş bir kabahatti. Zira bir ismi cürüm, ferdi bir cinayet ve akın değildi. O, bizim eksik bulduğumuz hukuk sisteminde bile bir insanın canına kıymanın cezası bu sanıklara, tutuklanabilenlere uygulanmadı. Bu en değerli şeylerden biri. Bana nazaran, tutuklananlar esasen asıl hatalılar değildi. Asıl hatalılar, onları bu kalkışmaya cesaretlendiren, gerilerindeki siyasi, idari ve hatta askeri güçtü. Onlara ‘yargılanmayacaksınız, tutuklanmayacaksınız’ ve hatta ‘aklanacaksınız’ bu tahrik kılıfıyla kelamını verenler bence 93’te ocak ayında Uğur Mumcu’yla başlayan süreçte ve daha sonrasında tek tek, bir dolu siyasi, şahsî, kişisel cinayetlerin üzerinden sonra topluca insan öldürmenin de bir halde legitime (meşru) edildiği bir durum vaat ettiler ve bunu başardılar.”

‘İDAM CEZASINA KARŞI ÇIKMIŞTIK’

“Bu nedenle sonrasında da bu cinayetlerin ve öldürümlerin ne yazık ki sonu gelmedi. Sonrasında biliyorsunuz. Gazi, Ümraniye, Seyahat sürecinde yaşanan gençlerimizin öldürülmesi, Gar Katliamı üzere katliamlarda da sanıkların, tetikçilerin, siyasi sorumluların ve başka sorumluların cezalandırılmadığı, bu sorumluluğun gereği istifa etmediği durumlar yaşadık. Ancak biz tekrar de tarihe not düşmek ismine, kimi tenkitlere karşın, kimi tenkitlerden kastım; bize yıllardır söylenen şeydir. ‘Siz bu mahkemelerden ve bu anlayıştan nasıl bir adalet bekliyordunuz?’ Biz o kabahatin, bir insanlık hatası olduğunu tarihe geçirmek için bu çabayı verdik. Biz aileler ve kurumlar olarak, bu hukuk gayretini sürdürürken, bu cürmün örtbas edilmemesi çabasını verdik. Yılda 10 defa bile duruşmalar olduğunda avukatımız Şenal Sarıhan’ın, Pir Sultan Abdal Genel Merkezi kurumumuz, tüm ailelerin, bilhassa Ankara’da yaşayan annelerimizin – orada evlatlarını yitiren – uğraşı, tüm çabası unutturmamak, örtbas ettirmemek, gündemde tutmak ve bunun insanlığa karşı bir cürüm olduğunu altını her duruşma gününde ve katliam her kelam konusu olduğunda altını çizmek. Yoksa 97’de 33 sanıkla ilgili çıkan idam cezalarına da yeniden biz ailelerin tümü olarak, inanç ve siyasi görüş olarak idam cezalarına karşı olan insanlarız. ‘Bu 2 Temmuz 1993’ten evvel de böyleydi, sonrasında da bu türlü olacak’ deyip Sivas Katliamı sanıklarının idam cezasına da karşı olduğumuzu söyledik. Süreci bu türlü özetleyebilirim.”

EYLÜL AYINDAKİ DURUŞMA: ‘CEZAEVİNDE SANDIĞIMIZ KİŞİ ÇOCUK SAHİBİ OLDU’

“Bu vakit aşımı… Dava belgesinde olan isimler aranmakta. Fakat biz 30 yıldır şu süreci de yaşadık. Bu söylediklerim de bugünkü iktidardan bağımsız. Yani iktidarda, katliam yaşandığında DYP-SHP vardı. Sonrasında iktidarlar değişti. Lakin bu dava süreci ve Madımak Katliamı’yla ilgili zihniyet değişmedi ne yazık ki. Biz Türkiye’de aranan sanıkların da Türkiye’de olmalarına karşın bulunmadıkları, tutuklanmadıkları, mahkeme önüne çıkarılmadıkları vakitleri yaşadık. Aranan bir sanık Türkiye’de ehliyet de alabildi, nikah kıyabildi, çocuk sahibi olabildi. Cezaevinde olduğunu zannettiğimiz bir sanık çocuk sahibi olabildi. Hatta hafızam beni yanıltmıyorsa, çocuğunun ismini Hizbullah koymak istedi. Bunların tamamını bu süreçte biz yaşadık. Kırmızı bültenle arananların, en son, en kıymetli isim Cafer Erçakmak’tır. Cafer Erçakmak, yangından sonra, meyyit sayısının 40 iddia edildiği saatlerde, dördüncü kattan, yangın merdiveninden inmeye çalışan Aziz Nesin’i yere atarak, o merdivenden kurtulmasını engellemek için yere fırlatmaya çalışan Cafer Erçakmak, belediye çalışanı o tarihte, kırmızı bültenle aranırken, Madımak Oteli’ne 500 metre uzaklıktaki meskeninde vefat etti. 30 yılda biz bunları yaşadık.”

‘BAZI SANIKLARIN ALMANYA’DA OLDUĞUNU BİLİYORUZ’

“Şimdi vakit aşımı davası belgesinde olan isimleri de INTERPOL kırmızı bültenle arıyor, bulamıyor. Bu, 2013’te başlatılan vakit aşımı sürecindeki çaba de bu isimlerin tutuklanıp yargılanması değil, affedilmesi, aklanması. Bu vakit aşımı evrakının 30 yılı doldurduğu için kapatılma uğraşı bu. Yani aranmalarına karşın, hiçbir biçimde ‘bulunamıyor’ denen sanıkların özgürleştirilmesi gayreti. Bu 30 yıl dolsa da mümkün değil. Dünyanın hiçbir yerinde insanlığa karşı işlenen cürümlerin bu biçimde hafifletilmesi, sanıkların bu halde masumlaştırılması, arananların, ki biz bir kısmının, kimi isimlerin Almanya’da olduğunu biliyoruz. Vakit aşımı belgesinin kapatılmaya çalışılması bunların ısrarla sicilinin temizlenmeye çalışma çabasıdır. Biz natürel ki dediğim üzere emektarımız, avukatımız Şenal Sarıhan’ın çabasıyla, hem tüm kurumlarımızın ve ailelerin çabasıyla buna karşı gayret etmeye çalışıyoruz. Bu belgeyi kapattırmamaya çalışıyoruz. Eylülde de bunları söyleyeceğiz.”

‘AŞMAK ZORUNDAYIZ’

Bu toplumsal travmayı aşmak mümkün mü?

“Sadece Türkiye’de değil, dünyanın birçok yerinde bu türlü kıyımlar ne yazık ki yaşandı. Bunların aşılması mecburidir. ‘Mümkün müdür’ demiyorum. Mümkündür değil, mecburidir ve mümkündür de olağan ki. Ben Almanya’da yaşıyorum. Almanya’da da 2. Dünya Savaşı’nda 6 milyon insanın canına farklı oldukları için kıyıldı. Yasa önünde eşit olmalarına karşın hiç inançları, siyasi görüşleri ve vatanseverlikleri değerlendirilmeden onların ‘katli vacipti’ ve malları helaldi. Bunlar yaşandı ve Almanya bununla yüzleşmeyi becerdi. Evet, vakit zaman ırkçılık Avrupa’da da yükselir. Siyasi olarak kullanılmaya çalışılır sağ siyasi anlayışlar tarafından ancak toplumun tabanında bunlarla yüzleşmek her vakit gündemdedir. Bir evvelki jenerasyonun, iki, üç kuşak sonrasında da evvelki kuşakların işlediği insanlığa karşı hatalarla yüzleşmek hem tarih derslerinde hem sokaklarda hem müzelerde hem insanların birebir iş münasebetlerinde ya da dostluklarında mümkündür.”

‘TÖKEZLEME TAŞLARI’

“Bir örnek vereceğim. Benim yaşıtlarım ortasında, ben 59 yaşındayım, ailesinin mal varlığını reddeden beşerler var. Zira 2. Dünya Savaşı’nda ailesinin o savaşta sebepsiz katledilen insanların konut ve dükkanlarına, iş yerlerine el koyduğunu, oradan haksız kar sağladığını düşünen beşerler ailesinin mirasını reddediyor. Bu bir örnek. İkinci bir örnek: Siyasi partiler üstü birtakım sivil toplum kuruluşları, örneğin benim yaşadığım Köln kentinde ya da Almanya’nın başka kentlerinde de ‘tökezleme taşları’ yaptı. ‘Tökezleme taşları’ nedir? Kaldırımda yürüyorsunuz. Bir anda önünüze, yerde isimler ayağınıza takılıyor. Yani kaldırıma döşenmiş taşların renginden farklı taşlarda isimler ve tarihler yazılı. Orada bir takılıp kalıyorsunuz. Orada şu yazıyor: ‘Bu konutta yaşayan şu 3 kişi, şu 4 kişi 2. Dünya Savaşı’nda insanlığa karşı işlenen bir suça maruz kaldılar ve katledildiler.’ Çocuk, bayan, erkek, bir ailenin tümü olabiliyor. Yani günlük hayatta, alışverişe, işe giderken, çocuğunuzu okula bırakırken bunlarla karşılaşıyorsunuz ve çocuğunuza bunu anlatıyorsunuz.”

‘SOLINGEN’DE UNUTTURULMUYOR’

“Çok kıymetli öbür bir fotoğraf daha iletmek isterim. Solingen’in de 30. yılı bu yıl. Madımak Oteli’nden kurtulan bir kardeşim Serdar Doğan ve Avrupa Alevi Birlikleri Federasyonu Genel Sekreteri Ufuk Çakır’la birlikte biz Solingen’deydik. Solingen’de yakılan konutta, ailesini ve çocuklarını kaybeden Genç ailesinin bireyleri orada katledildi biliyorsunuz. Orada bir anma köşesi var. İsimler, fotoğraflar var. Oranın unutulmaması ismine bir tarihi merkez yapıldı. Kentin öbür bir yerinde, maalesef o ailenin anneannesi, annesi, babaannesi Mevlüde Genç’i kaybettik. Onun ismine bir meydan var, yani ismi verildi bir meydana Solingen’de. Kentin öteki bir noktasında bu katliama karşı olan tüm demokratik, hukuk sistemine inanan insanların kendi ismini yazarak ‘Bu zincirin bir halkası da benim. Bu demokrasi ve hukuk devletine inanan insan zincirinin’ diye orada bir anıt yükseltiliyor. O halkalardan oluşan, zannediyorum birkaç metre yükseklikte ve bunun daha da yükseltilmesi ve genişletilmesi düşünülen bir anıt var. Biz o gün 45 yakın beşerle Solingen sokaklarında dolaşıp Genç ailesinden hayatta kalanlarla birlikte o günü ve onları anılarına hürmetle, o acıyı paylaşarak yürüdük. Bunu hem Almanya’nın bugüne kadar, 93’ten bugüne değişen farklı cumhurbaşkanları, farklı isimlerde, partilerden olan başbakanları, bakanları, milletvekilleri hatta Türkiye’den vaktinde gelen politikler orada bu isimleri andılar. Bunun insanlığa karşı bir kabahat olduğunun ismi kondu. Fakat Solingen’e gelip orada bu katliamın, bu ortada gece karanlıkta, yüzlerini gizleyerek konutu yakanların yargılandığı bir süreç de yaşandı. Evet, onlar da çok az cezalar aldılar yaşları çok genç olduğu için. Lakin bir yargılanma süreci yaşandı ve en değerlisi toplumun vicdanında Solingen’deki yaşanan bu vahşet kınandı ve kınanmaya devam ediyor. Unutturulmuyor.”

‘SİVAS’TA BİREBİR CÜMLELERİ KURAMADILAR’

“Buradan kalkıp oraya 1993’ten beri gidip Solingen’deki bu ırkçılığın, faşizmin, insanların bu halde katletmenin insanlığa karşı işlenmiş bir hata olduğunu söyleyen Türkiye’den gelen politikler, ne yazık ki Sivas’la ilgili tıpkı cümleleri kuramadılar. Ortasında yalnızca 30-32 gün üzere bir fark olan iki birebir biçimde insan katletme olayına, işlenen hatanın yerine nazaran ve katledilenlerin kimliğine, etnik kökenine ve inancına nazaran ikili standartlı bir anlayışla yaklaşıldı. Bu karşılaştırmayı neden yapıyorum? Zira şayet insan yakmak, insanlığa karşı işlenmiş bir kabahatse; Solingen’de yakılan 10 yaşından küçük Genç ailesinin çocuklarına karşı işlenen cürüm, insanlığa karşı işlenmiş bir kabahatse, Madımak Oteli’nde 12 yaşında katledilen Koray Kaya’ya karşı işlenen hata da tıpkı biçimde canını alma, katletme kabahati da insanlığa karşı işlenen bir hatadır. Benim söylemeye çalıştığım bu.”

‘BU ACI JENERASYONLAR UZUNLUĞU DEVREDİLECEK’

“Bunun maddelerden, siyasi erkten daha kıymetli anlaması gereken toplumun kendisidir, tamamıdır. Bunu anlamadığımız, bunu idrak etmediğimiz ve bunu toplumun vicdanında yargılatmadığımız vakit bu türlü katliamlara toplumun her kısmı maruz kalabilir. Bizim aileler olarak verdiğimiz çaba biraz da bu yüzdendir. Biz biliyoruz ki bu hukuk süreci bizim istediğimiz biçimde de yürüseydi biz kaybettiğimiz canlarımızı tekrar geri getiremeyeceğiz. Bizim hayatımız, benim hayatım, benim oğlumun, torunumun hayatı 2 Temmuz 1993’teki katliam yaşanmasaydı üzere asla olmayacak. Bu travma ve bu acı jenerasyonlar uzunluğu devredilecek. Fakat şayet biz ‘Bundan sonra bir daha bu katliam yaşanmaz’ inancıyla yaşayabilirsek affedebiliriz. Yüzleşmiş olmayı başarabilirsek daima birlikte barış içinde yaşayıp, kendimizi inançta hissedip, her şeyden kıymetlisi nitekim maddelerde yazdığı üzere kendimizi eşit hissedebiliriz. Eşit hayat hakkı her anayasanın en temel sütunlarından biridir ya buna inanmak mümkün olabilir.”

‘YÜZLEŞMEK ZORUNDAYIZ’

“Almanya’da yaşanan ve tarih olarak da çok yakın vakitli, neredeyse eş vakitli olduğu için bunun altını çizmek istedim. Birinci kurduğum cümlede söylediğim üzere yüzleşmeyi başarmak ve birlikte yaşamak zorundayız. Öteki bir yolu yok ve bu mümkün. Bu, insanların teker teker kendi vicdanında bu eşitliğe ve yanındaki, yöresindeki herkesin eşit insan haklarına en öncelikle doğal ki hayat hakkına sahip olduğunu düşünerek, onun da var olma hakkına inanarak, hürmetle, çok sevmese de çok sempatik bulmasa da onun ömür alanını tanımak ve bilmek zorunda olduğuna inanarak birlikte yaşamak mümkün diye düşünüyorum. Almanya’da yaşayan bir Türkiyeli olarak da bu bu türlü. Ankara’da yaşayan bir Sünni olmayan Türk olarak da bu bu türlü diye düşünüyorum. Alevi’siyle, Sünni’siyle, Ermeni’siyle, Kürt’üyle bu topraklarda Anadolu’da birlikte yaşamak zorundayız. Öbür yolu yok bunun.”

‘SİYASİ CİNAYETLER SABAHATTİN ALİ’YLE BAŞLAR’

1993 yılında arka arda yaşanan siyasi cinayetler, Sivas Katliamı nedeniyle 1993 yılı bir dönüm noktası mıdır?

“93 yılı çok vahim bir yıl alışılmış ki fakat bu yok ederek iktidar olma, yönetme daima var Türkiye’de. Bu siyasi cinayetler Sabahattin Ali’yle başlar. Turan Dursun’la devam eder. Abdi İpekçi’yle sürer. Doğan Öz, İlhan Erdost, sonrası Uğur Mumcu, Bahriye Üçok… Bu türlü bir dolu isim sayabiliriz. Ben 1980 öncesi Türkiye’de yaşamış bir beşerim, 1980’de yurt dışına gittim. Bana nazaran 93’te başlamadı. Daha evvel de vardı bunların tamamı siyasi cinayetler, suikastlar. Fakat 1980 sonrası bilhassa biraz daha beşerler bu türlü cinayetlere kanıksatıldı. Yalnızca siyasal İslam değil bu bizim çocukluğumuzdan beri süregelen, benim birinci travmam Deniz Gezmişlerin asılmasıdır. 8 yaşında bir çocuktum. Demirel’in çok gülen, keyifli bir fotoğrafıyla Deniz Gezmişlerin asıldığı haberi verildi. Televizyondaki o fotoğrafı hiç unutmam mesela. Bana nazaran o da bir siyasi cinayet. Ondan sonra Erdal Eren’in asılmasıdır. 17 yaşında bir çocuk. Benim yaşıtım neredeyse. Bunların tamamının Türkiye’deki yanlış devlet anlayışının korunması ve de o şablona uymayanın yani Türk ve Sünni olmayanın ve o bize giydirilmeye çalışılan kıyafetin, oturtulmaya çalışılan siyasi anlayışın öldürümleri olduğunu düşünüyorum. Yoksa yaşı büyütülerek insan asmak ya da yaşı 75’i aşan insanları asmak maddede yok. Ancak o yasanın yorumu ve o maddelerden hakikat ömür hakkı tanınmayanlar daima tıpkı beşerler. Münasebetiyle 93’e kadar da bir süreç var. Evet, 93’te artık uygunca ayyuka çıkmış, davacıların öncelikle stili olan faili meçhuller… Orada da unutamayacağım isimlerden biri Musa Anter’dir ya da kapısının önünde vurulan savcılardır, gazetecilerdir, Çetin Emeç’tir, Abdi İpekçi’dir. Bu zati süregelen bir durumdu. Uğur Mumcu’nun öldürülmesi de budur. Zira o da siyasi birtakım odakların ayrıca kamu önünde ‘terör örgütü’ denenlerle alakalarını ve farklı belgelerini açıklamak istediği için konutunun önünde, muhafazası olduğu halde öldürülmüş insanlardır.”

‘GÜPEGÜNDÜZ ATEŞE VERDİLER’

“Sivas’taki kalkışma ya da gövde gösterisi ya da ne diyeceksek ismine bir toplu halde öldürümün, yüzünü saklayarak, karanlıkta ve sinsice gerçekleştirilen cinayetlerden farklı olarak Sivas’ta bütün bu şeyin formu değişti. Canlı yayında insanların ‘Yakın ula yakın’, ‘Cehennem ateşi’, ‘Allah’ım bugünleri de gördük çok şükür’, ‘Cumhuriyet burada kuruldu burada yıkılacak’ üzere büyük bir cüretle, hiçbir çekincesi olmadan ne polisten ne askerden ne siyasilerden cumhurbaşkanından, başbakanından, Genelkurmay liderinden, hiç kimseden korkmadan ve çekinmeden 8 saat insanlara saldırıp canlı diri ateşe verdiler. Hiç tanımadıkları, tahminen de isimlerini bilmedikleri çocukları yok ettiler. Bu söylediklerimi eşim Hasret Gültekin’den bağımsız söylüyorum. Evet, Hasret Gültekin bilinen bir insandı tahminen. Yaptıklarından gerçek tahminen ona atfedilen birtakım cürümler vardı. Ben eşimin hiçbir kabahati işlediğini düşünmüyorum. Zira o bir sanatçıydı, müzik yapıyordu. Hiçbir yasa dışı iş yapmamıştı. Yaptığı tüm işler yasal, yayınladığı bütün albümler, yasa bazında. Kürtçe albüm de yayınladı benim eşim. Lakin Kültür Bakanlığı’ndan müsaade evrakıyla ve oradan evvelden bandroller alınırdı. Bandrollerini alarak o albümleri yaptı ve yayınladı. Buna karşın orada bilinen ayrıca isimlerden bahsediyoruz. Metin Altıok, Muhlis Akarsu, Asım Bezirci, Nesimi Çimen üzere isimler biliniyor olabilirler, tanınıyorlar. Siyasi duruşları muhalif olabilir. Lakin hiç tanımadığınız 20’ye yakın genci de bu kadar açıktan hatta 8-10 yaşındaki çocuklarınıza izleterek canlı yayında, güpegündüz saat 2’de hiç yüzünü gizlemeden katiller ateşe verdiler. Bu biçim olarak çok farklı.”

‘BERKİN’İN ÖLDÜRÜLMESİNİ YASAL KILMAYA ÇALIŞTILAR’

“Hem toplu öldürme olduğu için hem de yüzlerini gizlemeyen katiller ve saldırganlar ‘Nasıl olsa biz cezalandırılmayacağız. Bu bir hata değil’ anlayışıyla bunu gerçekleştirdiler. Yoksa süregelen öldürümler açısından baktığımızda Türk-İslam sentezi anlayışına denk düşmeyen herkesin yok edilmesinin vacip olduğu durumu yeni değildi. Fakat 93’te dediğim üzere bu formda başlayan süreç sonrasında oradan alınan yürekle Hrant Dink öldürüldü. Ayrıca beşerler, Berkin Elvan öldürüldü. Onların da sanıkları, Hrant’ın sanığı, katili kahraman üzere Türk bayrağıyla fotoğraf çektirdi emniyet güçleriyle. Berkin’in vefatı de legitimite (meşru) edilmeye çalışıldı, kanıksatılmaya toplumda öteki bir algı yaratılmaya çalışıldı. Hukuk devleti cürmü olanı yargılar. Lakin sokakta, gerisinden vurarak öldürmek hiçbir hukuk devletinde 1990’lı, 2000’li yıllarda mümkün olamamalıdır.”

‘ADALET DUYGUSU OLMADAN ACI HAFİFLEMEZ’

“Biz buna inanan insanlarız ve bunu konuşmak zorundayız. Fakat ne yazık ki bunlar yaşanmaya devam etti. Dileğimiz ve gayretimiz esasen her yıl söylediğimiz birebir şeydir. Bizim uğraşımız bunların bir daha yaşanmaması. Biz lakin adalet ve inanç hissedebilirsek affedebiliriz ve bir daha yaşanmayacağına inancımızla tekrar kardeş, eşit yurttaş olduğumuza inanabiliriz. Bunun uğraşı içindeyiz. Bizim açımızdan 30 yıldır çok iktidar değişti. Adalet duygusu olmadan bizim yaşadığımız evlat, eşini kaybetme, babasız çocuk büyütme acısı hafiflemez. Bu değiştirilemez bir durum esasen. Lakin ben torunlarıma şunu anlatmak isterim. Almanya’da da şahit olduğum durumlarda olduğu üzere. ‘Evet büyük acılar yaşandı. Fakat biz ondan sonra toplum olarak daima birlikte bununla yüzleşmeyi başardık. Karşılıklı birbirimizi anlamaya çalışarak bu acıların üstesinden geldik. Bir daha asla bu türlü bir şey yaşanmayacak. Buna inanabilirsin. Bunun için, için rahat olabilir ve bu inançla herkesle birlikte etnik kökeni, inancı ne olursa olsun birlikte yaşamalısın, yaşayabilirsin’ diyebilmeliyim. Bu türlü anlatmak isterim.” (HABER MERKEZİ)

(Kapak fotoğrafı: Hasret Gültekin Banaz’da, 3. Klasik Pir Sultan Abdal Kültür Etkinlikleri’nde türkü söylüyor – 1992. Kaynak: Madımak Katliamı Hafıza Merkezi)